COVID-19 KAPSAMINDA OKULLARDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
COVID-19 KAPSAMINDA OKULLARDA ALINMASI GEREKEN
ÖNLEMLER
COVID-19’un ana bulaşma yolu damlacık ve temas yoluyladır. Okullar toplu
bulunulan yerlerden olduğu için COVID-19 bulaşma açısından risklidir. Okullarda
COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek için yapılacaklar bir süreç yönetimidir.
Bu süreç yönetiminde okul yönetimi, öğretmenler, aileler, öğrenciler ve okul
çalışanlarının üzerine düşen görev ve sorumluluklar bulunmaktadır. Süreç, yatılı
olmayan öğrenciler ve tüm çalışanlar için sabah evde başlar ve yine akşam evde
tamamlanır. Yatılı olanlar ve akşamları görevli öğretmen ve çalışanlar için, bu süreç
okuldaki tüm süreyi içerir.
Okul binasının girişleri ve içerisinde uygun yerlere kurallar, sosyal mesafe, maske
kullanımı, el temizliği ve öğrencilerin hangi koşullarda okula gelmemesi gerektiğini
açıklayan bilgilendirme afişleri asılmalıdır. Okul binası girişleri ve içerisinde uygun
yerlerde el antiseptiği bulundurulmalıdır. COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek
için aşağıdaki önlemlere uyulmalıdır.
1. Okullarda Alınması Gereken Genel Önlemler
» COVID-19’dan sorumlu bir okul yöneticisi görevlendirilmelidir.
» Eğitim faaliyetine başlamadan önce okul binasının genel temizliği su ve
deterjanla yapılmalıdır.
» Okullarda temassız ateş ölçer, maske, sıvı sabun ve el antiseptiği veya en
az %70 alkol içeren kolonya bulundurulmalıdır. Kullanılmış maskeler için
kapaklı çöp kutuları temin edilmelidir.
» Okullarda en az 4 metrekareye bir kişi düşecek şekilde personel ve
öğrenci planlaması yapılmalı, içeriye alınması gereken kişi sayısı buna göre
düzenlenmelidir.
» Sınıf, çalışma salonları, işlikler, yemekhane, kantin vb. toplu kullanım alanları
bulunması durumunda kişiler arasındaki sosyal mesafe en az 1 metre olacak
şekilde düzenlenmelidir.
» COVID-19 kapsamında alınacak önlemler okulun varsa web sayfasında
yayımlanmalı; okul açılmadan önce veliler e-okul, e-posta, SMS vb. iletişim
kanalları ile bilgilendirilmelidir.
» Okulların açılmasıyla velilere özel olarak hazırlanmış bir bilgi notu ekte yer
alan “Bilgilendirme Formu ve Taahhütname” (Ek.1) şeklinde ve iki nüsha
halinde velilere imzalatılmalı ve bir nüshası kendilerine verilmelidir
COVID-19 kapsamında alınacak önlemleri açıklayan bu bilgi notunda,
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı, ishal şikayetlerinden
herhangi biri olan öğrenciler okula bilgi verilerek gönderilmemesi
istenmeli ve doktor muayenesi önerilmelidir.
» Aile içerisinde ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı gibi
COVID-19 belirtileri olan ya da COVID-19 tanısı alan, temaslısı olan kişi
bulunması durumunda okula ivedilikle bilgi verilmesi ve öğrencilerin
okula gönderilmemesi belirtilmelidir.
» Öğrencilerin bırakılması ve alınması sırasında personel ve veliler sosyal
mesafe kurallarına uymalı ve maske takmalıdır.
» Mümkünse her gün aynı velinin öğrenciyi alması ve bırakması sağlanmalıdır.
Mümkünse büyükanne/büyükbaba gibi 65 yaş üstü kişiler veya altta yatan
hastalığı olanlar öğrencileri bırakıp almamalıdır.
» Okula giriş/çıkış saatlerinde öğrenciler veliler tarafından okul dışında teslim
alınıp bırakılmalıdır.
» Okulun giriş ve çıkışlarına öğrencilerin el hijyenini sağlayabilmeleri için el
antiseptiği konulmalıdır.
» Okulda bulunan öğretmen, öğrenci ve diğer çalışanlar maske takmalı ve
maskesi olmayanlar için bina girişinde maske bulundurulmalıdır. Okulda
bulunan kişilerin tümü kuralına uygun maske takmalı, maske nemlendikçe
ya da kirlendikçe değiştirilmelidir. Yeni maske takılırken ve sonrasında el
antiseptiği kullanılmalıdır.
» Sınıflara, koridorlara, giriş ve çıkışa yakın alanlara el antiseptikleri
yerleştirilmelidir. El antiseptiğinin bulunduğu alanlar öğretmenler tarafından
kontrol edilmelidir. Yutma riski nedeniyle küçük öğrenciler el antiseptiği
kullanırken mutlaka denetlenmelidir.
» Öğretmen, öğrenci ve diğer çalışanlar el hijyenini öğrenmeli ve uygulamalıdır.
Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalıdır. Eller gözle
görülür derecede kirli değilse, sabun ve su hazır bulunmuyorsa, alkol bazlı
el antiseptiği kullanılabilir.
» Lavaboların yakınına el yıkama adımlarını açıklayan posterler
yerleştirilmelidir.
Çalışanların kullandığı kişisel koruyucu ekipmanlar evsel atığa atılmalıdır.
Okullarda COVID-19 şüpheli kişi bulunduğunda bu kişilere ait atıklar çift
poşetlenerek evsel atıklara atılır.
» Sık dokunulan kapı kolları, merdiven korkulukları, elektrik düğmeleri gibi
yüzeylerin temizliği ve dezenfeksiyonu sık sık yapılmalıdır.
» Okullara salgın döneminde mümkünse ziyaretçi kabul edilmemelidir.
» Okullarda sınıf ve odalar pencereler açılarak düzenli bir şekilde sık sık
havalandırılmalıdır. Havalandırmada doğal havalandırma tercih edilmelidir.
Klima olması durumunda ise Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan
“COVID-19 Kapsamında Klima/İklimlendirme Sistemlerinde Alınacak
Önlemler”e uyulmalıdır.
» COVID-19 bulaşma riskini artıracağından salgın döneminde zorunlu olmayan
toplu etkinlikler yapılmamalıdır. Yapılması gerekli görülen etkinliklerin açık
alanda yapılması tercih edilmelidir. Etkinliklerde maske takılmalı, sosyal
mesafe kurallarına uyulmalıdır.
» Okullarda öğretmen, yönetici, personel toplantıları gibi idari toplantılar
temastan kaçınmak amacıyla mümkün oldukça telekonferans yöntemiyle
yapılmalıdır. Bunun sağlanamadığı durumlarda Sağlık Bakanlığı tarafından
yayımlanan “Kurum İçi Düşük Katılımlı Toplantılarda Alınması Gereken
Önlemler”e uyulmalıdır.
» Hem öğrenciler hem de personel arasındaki okula devamsızlıklar takip
edilmeli, devamsızlıklardaki artışlar İl/ilçe sağlık müdürlüğü/toplum sağlığı
merkezlerine bildirilmelidir.
» Öğrenci ve personelin salgın döneminde ruh sağlığı / psikososyal destek
ihtiyaçları için okullarda bulunan PDR (Psikolojik Danışma Rehberlik)
Birimleri Sağlık Bakanlığının bu konudaki önerileri doğrultusunda hareket
etmelidir.
2. Okullarda Öğrenciler, Öğretmenler ve Diğer Çalışanlara Yönelik
Alınması Gereken Önlemler
» Öğretmenler ve diğer çalışanların COVID-19’un bulaşma yolları ve korunma
önlemleri hususunda bilgilenmesi sağlanmalıdır.
» Okulun ilk haftasındaki başlangıç derslerinde öğrencilere COVID-19’un
bulaşma yolları ve korunma önlemleri hakkında bilgi verilmelidir.
» Ateş, öksürük, burun akıntısı, solunum sıkıntısı belirtileri olan / gelişen,
COVID-19 tanısı alan veya temaslısı olan öğretmen, öğrenci ya da çalışanlar
tıbbi maske takılarak, COVID-19 yönünden değerlendirilmek üzere sağlık
kurumuna yönlendirilmelidir.
» Okulda iken semptomu başlayan öğrencilerin en kısa sürede ailesi ile
iletişime geçilmeli ve hasta öğrenci ayrı bir yerde izole edilmelidir. Hasta
öğrencilerin yakın temaslısı öğrenci ve personel evlerine gönderilmelidir.
İl/ilçe sağlık müdürlüğüne bildirilmelidir.
» Hasta öğrenci veya personel gönderildikten sonra oda/alan/sınıf
havalandırılmalı, yüzeyler temizlenip dezenfekte edilmelidir.
» Öğrenciler, öğretmenler ve diğer çalışanların tümü kuralına uygun maske
takmalı, maske nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirilmeli, değiştirilmesi
öncesinde ve sonrasında el antiseptiği kullanılmalıdır.
» Öğrenciler ile 1 metreden yakın temas olasılığı olan öğretmen ve
diğer çalışanların tıbbi maskeye ek olarak yüz koruyucu da kullanması
sağlanmalıdır. Yüz koruyucu %70’lik alkol ile silinerek tekrar kullanılabilir.
» Öğrenciler, öğretmenler ve diğer çalışanların el hijyenine dikkat etmesi
sağlanmalıdır. El hijyenini sağlamak için, eller en az 20 saniye boyunca su
ve sabunla yıkanmalı, su ve sabunun olmadığı durumlarda alkol bazlı el
antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik içeren sabun kullanmaya gerek yoktur,
normal sabun yeterlidir.
» Eldiven kullanımı el temizliği yerine geçmez. Yapılan iş, eldiven
kullanımını gerektirmiyorsa, COVID-19’dan korunmak amacıyla eldiven
kullanılmamalıdır.
» Öğrenciler, öğretmenler ve diğer çalışanların dinlenme alanlarında en az 1
metrelik sosyal mesafeyi korumalı ve maske takmayı sürdürmelidir.
» Öğretmen ve çalışanların dinlenme alanlarında en az 1 metrelik sosyal
mesafeyi korumalı ve maske takmayı sürdürmelidir.
3. Güvenlik Görevlilerini Korumaya Yönelik Önlemler
» Bir metreden uzak temas (Düşük riskli çalışma alanı)
» Güvenlik görevlilerinin yüz yüze temas olasılığını azaltmak için camlı
kabinlerde bulunmaları önerilir. Böyle bir imkan yoksa, kuruma giriş
yapanlarla güvenlik görevlileri arasında en az 1 metre mesafeyi
sağlayacak şekilde düzenleme yapılmalıdır. 1 metreden uzak
durulacaksa sadece tıbbi maske yeterlidir.
Bir metreden yakın temas (Orta riskli çalışma alanı)
» Üst araması yapılacaksa 1 metreden yakın temas olasılığı vardır.
Aşağıdaki kişisel koruyucu ekipmanları kullanması sağlanmalıdır.
» Tıbbi maskeye ek olarak gözlük/yüz koruyucu da kullanılmalıdır. Bu
ekipmanlar kişiye özeldir.
» Vücut salgılarıyla gözle görülür bir kirlenme olasılığı yoksa eldiven
kullanılmamalıdır. El hijyeni sağlanmalıdır.
» Kişisel koruyucu ekipmanın uygun kullanımı konusunda eğitim
verilmelidir. Önce maske sonra gözlük/yüz koruyucu takılır,
çıkarılırken önce gözlük/ yüz koruyucu ve en son maske çıkarılır.
» Yukarıda kullanılması gerektiği belirtilen ekipmanlar, görevlinin aktif
olarak görevini yaptığı süre boyunca kesintisiz olarak kullanılmalıdır.
Maskeler nemlendikçe ve kirlendikçe yenileri ile değiştirilmelidir.
» Kişisel koruyucu ekipmanların giyilmesi ve çıkartılması sonrasında
her seferinde uygun el hijyeni sağlanmalıdır. Eller en az 20 saniye su
ve sabunla yıkanmalı veya el antiseptiği kullanılmalıdır.
» Görevlinin dinlenmek üzere yerinden ayrılması halinde (çay, yemek
vb.) kullanılan maske ve varsa eldiven çıkartılmalı ve uygun şekilde çift
poşetlenerek atılmalıdır. Gözlük/yüz koruyucu bir sonraki kullanıma hazırlık
için %70’lik alkolle temizlenmelidir.
» Görev yerine dönülürken yeni maske ve eldiven kullanılmalıdır.
4. Eğitim Alanları ve Sürecinde Alınması Gereken Önlemler
» Dersler sırasında öğretmen ile öğrenciler arasında en az 1 metre mesafe
olacak şekilde oturma düzeni oluşturulmalı ve maske takılmalıdır.
» Sınıflarda oturma düzeni yüz yüze gelecek şekilde karşılıklı olmamalı,
çapraz oturma olmalıdır.
» Temaslı takibi için sınıflarda aynı öğrencinin aynı yerde oturmaları
sağlanmalıdır.
» Dersler mümkün olan en az kişi sayısı ile yapılmalı, birkaç sınıfın bir araya
gelmesi ile ortak yapılan derslerde oturma düzeni sosyal mesafe en az 1
metre olacak şekilde olmalıdır.
» Damlacık oluşturması nedeniyle sınıf içinde yüksek sesle yapılan aktiviteler
yapılmamalıdır.
» Kitap, kalem vb. eğitim malzemeleri kişiye özel olmalı, öğrenciler arası
malzeme alışverişi yapılmamalıdır.
» Öğrenciler gün boyu aynı sınıflarda ders görmeli, sınıf değişikliği
yapılmamalıdır. Değişiklik zorunlu ise sınıfların her kullanım sonrası
havalandırılıp temizlik ve dezenfeksiyonu yapılmalıdır.
» Öğrencilerin günlük grup etkinliklerinde hep aynı grup ile etkinliğin yapılması
sağlanmalıdır. Sanat, müzik, beden eğitimi gibi derslerde grupların birbirine
karışması önlenmelidir.
» Öğrencilerin toplu halde bir arada bulunmalarını önlemek amacıyla ders
araları (teneffüsler) sınıflar sıraya konularak düzenlenmelidir.
» Okullarda toplu olarak kullanılan yerlerin (koridorlar, kantin, spor salonu
vb.) daha az sayıda kişiyle ve dönüşümlü olarak kullanılmasına dikkat
edilmelidir.
» COVID-19 vakası olması durumunda o sınıf/oda boşaltılmalı, 24 saat süreyle
havalandırılmalı ve boş tutulması sağlanmalıdır. Bunun sonrasında temizliği
yapılmalıdır.
» COVID-19 vakasının, oda temizliğini yapacak kişi tıbbi maske, forma ya
da tek kullanımlık önlük, yüz koruyucu ve eldiven kullanmalıdır; temizlik
görevlisi ellerini yıkadıktan sonra eldiven giymeli ve temizliği eldivenli
ellerle yapmalıdır.
6. Okul Spor Salonlarında Alınması Gereken Önlemler
Spor salonunda ve varsa havuzda maske kullanımı, hijyen ve sosyal mesafenin
korunması ile ilgili tedbirlere uyulmalıdır. Bu alanlarda Sağlık Bakanlığı tarafından
yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Spor Salonları ve Spor Merkezlerinde
Alınması Gereken Önlemler” ile havuz olması durumunda “Site Havuzlarında
Alınması Gereken Önlemler” ile “Hamam, Sauna, Buhar Odaları İle Kapalı Havuz Ve
Jakuzilerde Alınması Gereken Önlemler”in ilgili bölümlerine uyulmalıdır.
7. Okul Kütüphanesinde Alınması Gereken Önlemler
Kütüphanede maske kullanımı, el hijyeni ve sosyal mesafenin korunması ile
ilgili tedbirlere uyulmalıdır Bu alanlarda Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan
“Kütüphanelerde Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.
8. Okul Kantininde Alınması Gereken Önlemler
Kurum bünyesinde bulunması halinde kantin, büfe vb. yerlerde maske kullanımı,
hijyen ve sosyal mesafenin korunması ile ilgili tedbirlere uyulmalı, buralarda tek
kullanımlık bardak, tabak vb. malzemeler kullanılmalıdır. Bu hizmetlerin sunumu
sırasında Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Büfe,
Kantın ve Bayilerde Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.
9. Çalışanların Ofislerinde Alınması Gereken Önlemler
Kurum bünyesinde bulunan ofisler ve buradaki hizmetlerin sunumu sırasında Sağlık
Bakanlığı tarafından yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Ofis ve Büro Sisteminde
Faaliyet Gösteren Tüm İşletmelerde Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.
10. Yemekhanede Alınması Gereken Önlemler
» Yemekhane girişlerine el antiseptiği konulmalıdır.
» Öğrencilerin yemekten önce ve hemen sonra ellerini yıkaması sağlanmalıdır.
» Yemekhanede masalar ve sandalyeler arası mesafe en az 1 metre olacak
şekilde düzenleme yapılmalıdır.
» Temaslı takibinin kolay yapılabilmesi için; yemek saatleri gruplara göre
belirlenmeli ve mümkün ise aynı kişilerin aynı masada yemek yemeleri
sağlanmalıdır. Çay içme molalarında da benzer kurallara dikkat edilmelidir.
» Yemek öncesinde ve sonrasında ellerin bol su ve sabun ile en az 20
saniye boyunca yıkanması ve tek kullanımlık havlu ile ellerin kurulanması
gibi kişisel hijyen kurallarının uygulanmasına imkan veren düzenlemeler
yapılmalıdır.
» Bardak ve tabak gibi ortak kullanılan eşyalar her kullanım sonrasında su
ve deterjanla yıkanmalı ve sonraki kullanımına kadar temiz bir ortamda
saklanmalıdır.
» Baharat, kürdan, tuz vb. malzemelerin tek kullanımlık olacak şekilde
sunulması sağlanmalıdır. Masalarda açıkta baharat, kürdan, tuz, ekmek
bulundurulmamalıdır.
» Yemekhane görevlileri kişisel hijyen kurallarına uygun davranmalı ve
maske takmalıdır. Yemekhane görevlileri tıbbi maske takmalıdır. Eldiven
kullanmamalı ancak sık el hijyeni sağlanmalıdır.
» Masada yeme ve içme dışında maske takılmalıdır.
» Açık büfe yemek servisi kullanılmamalıdır.
» Yiyecek hazırlamada kullanılan lavabolar başka hiçbir amaçla
kullanılmamalıdır.
» Yemekler okul bünyesinde hazırlanıyorsa Sağlık Bakanlığı tarafından
yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Restoran, Lokanta, Kafe Pastane,
Börekçi, Tatlıcı Ve İçerisinde Yeme-İçme Hizmeti Sunan İşletmelerde
Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.
11. Servislerde Alınması Gereken Önlemler
» Servis şoförleri işveren tarafından COVID -19 hakkında bilgilendirilmelidir.
Servis şoförleri, kişisel hijyen kurallarına uygun şekilde hareket etmeli ve
aracın içinde mutlaka tıbbi maske kullanmalıdır
» Araç içine COVID-19 ile ilgili uyulması gereken kurallar görünür bir şekilde
asılmalı ve şoför ve yolcuların bu kurallara uyması sağlanmalıdır.
» Araçlarda giriş kapısının yanına el antiseptiği konulmalıdır.
» Servisle ulaşımı sağlayan öğrenci, öğretmen ve çalışanların maske takması
ve her gün aynı yere oturması sağlanmalıdır.
» Servislerde Sağlık Bakanlığı “COVID-19 Kapsamında Personel Servis
Araçlarıyla İlgili Alınması Gereken Önlemler”e uyulmalıdır.
12. Okul Mescitlerinde Alınması Gereken Önlemler
» Mescit içerisinde 4 metrekareye 1 kişi düşecek şekilde planlama yapılmalıdır.
» Mescit girişinde el antiseptiği bulundurulmalıdır.
» Mescide girerken ve namaz esnasında da maske takılmaya devam
edilmelidir.
» Abdest alırken ve namaz kılarken sosyal mesafeye (en az 1 metre)
uyulmalıdır.
» Mescit içerisindeki Kur’an-ı Kerim dahil diğer kitaplar kilitli dolaplarda
bulundurulmalı, ortak kullanımı önlenmelidir.
» Ortak kullanımda olan tespih, takke, rahle vb. kaldırılmalıdır.
» Seccadeler ve tespihler kişiye özel olmalıdır.
» Mescit en az günde bir defa temizlenmeli ve sık sık havalandırılmalıdır.
» Mescitte bulunan halılar su ve deterjanla temizlenmeli, mescit ve abdest
alınan yerlerin temizliğine dikkat edilmelidir. Mescit sık sık havalandırılmalıdır.
Abdest alınan yerlerde tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılmalıdır.
13. Ortam Temizliği, Dezenfeksiyonu ve Havalandırması
» Binalardaki her türlü eşya, araç ve gerecin, özellikle sık dokunulan yüzeylerin
(kapı kolları, telefon ahizeleri, masa yüzeyleri, musluk ve batarya başlıkları
gibi) temizliğine dikkat edilmelidir. Bu amaçla, su ve deterjanla temizlik
sonrası dezenfeksiyon için 1/100 sulandırılmış (5 litre suya yarım küçük çay
bardağı) çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit Cas No: 768152-9) kullanılabilir.
Klor bileşiklerinin uygun olmadığı bilgisayar klavyeleri, telefon ve diğer
cihaz yüzeyleri %70’lik alkolle silinerek dezenfeksiyon sağlanmalıdır.
» Yüzey temizliği ve dezenfeksiyonu için; virüslere etkinliği gösterilmiş etken
maddeleri içeren ve Sağlık Bakanlığı tarafından verilen ‘Biyosidal Ürün
Ruhsatı’ bulunan yüzey dezenfektanları kullanılabilir.
» http://cbs.cevresaglik.gov.tr/cevresaglik/Biyosidal/Dezenfektan.aspx
» Halı, koltuk gibi yüzeyler su ve deterjanla silinebilir veya toz kaldırmayacak
özelliğe sahip makineler ile yıkanabilir. Bu amaçla sıcak buhar da
uygulanabilir.
» Temizlik bezleri kullanım alanına göre ayrılmalı ve her kullanım sonrası
uygun şekilde temizlenmelidir. Yıkanabilen, tekrar kullanılan temizlik
malzemelerinin en az 60 oC’da yıkanması önerilir. Paspas başlıkları su içerisinde bekletilmemelidir.
» Okuldaki sınıf, salon, yemekhane, yatakhane ve diğer tüm odaların kapı ve
pencereleri açılarak sık havalandırılması sağlanmalıdır.
» Merkezi havalandırma sistemleri bulunan okullarda ortamın havalandırması
doğal hava sirkülasyonunu sağlayacak şekilde düzenlenmeli, havalandırma
sistemlerinin bakımı ve filtre değişimleri üretici firma önerileri doğrultusunda
yapılmalıdır. Klimalar ve vantilatör kullanılmamalıdır. Sağlık Bakanlığı
tarafından yayımlanan “COVID-19 Kapsamında Klima/İklimlendirme
Sistemlerinde Alınacak Önlemler”e uyulmalıdır.
» Tuvaletlere el yıkama ile ilgili afişler asılmalıdır.
» Tuvaletlere tek kullanımlık kâğıt havlu ve tuvalet kağıdı konulmalıdır. Hava
ile el kurutma cihazları çalıştırılmamalıdır.
» Tuvaletlerde sıvı sabun bulundurulmalı ve devamlılığı sağlanmalıdır.
Antiseptik içeren sabuna gerek yoktur.
» Tuvaletlerdeki bataryalar ve sabunluklar mümkünse fotoselli olmalıdır.
» Tuvalet dezenfeksiyonu için 1/10 sulandırılmış çamaşır suyu (Sodyum
hipoklorit Cas No: 7681-52-9) kullanılmalıdır.
» Temizlik yapan personelin tıbbi maske ve eldiven kullanması sağlanmalıdır.
Temizlik sonrasında personel maske ve eldivenlerini çıkarıp çöp kutusuna
atmalı, ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkamalı, sabun ve
suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanmalıdır.